Dobre rady na start dla poszukiwaczy minerałów – poszukiwanie złóż surowców mineralnych może być pasją, a nawet pomysłem na zarobek. Z wydobytych kamieni szlachetnych można stworzyć przepiękną biżuterię, a to wszystko w zasięgu ręki każdego z nas. Aby znaleźć interesujące okazy, należy zapoznać się mapami oraz literaturą o terenach, na których chcemy rozpocząć przygodę. Niektóre minerały są dostępne dla każdego, lecz wydobycie wielu z nich wymaga specjalistycznego sprzętu. Zatem, przed podjęciem się pozyskiwania surowców, warto dowiedzieć się, czym są minerały, gdzie ich szukać i jak przygotować się do takiej wyprawy.
Czym są surowce mineralne?
Minerały są pierwiastkami lub związkami chemicznymi, które w standardowych warunkach mają postać kryształu, ukształtowanego dzięki procesom zachodzącym we wnętrzu lub na powierzchni Ziemi. Należy jednak pamiętać, że nie każdy okaz to pięknie prezentujący się kamień o postaci krystalicznej. Niekiedy takowa struktura widoczna jest tylko pod mikroskopem. Dobrą wiadomość jest jednak fakt, iż praktycznie wszystkie z minerałów skałotwórczych są dostrzegalne gołym okiem. Jeśli jednak chcemy się lepiej przygotować na poszukiwanie złóż surowców mineralnych, warto wziąć ze sobą szkło powiększające, dzięki któremu będziemy mogli z większą dokładnością przyjrzeć się surowcu, a nawet określić jego typ.
W jaki sposób rozpoznawać znalezione minerały?
Najważniejszym i najczęściej popełnianym błędem jest rozpoznawanie minerałów poprzez porównywanie ich do fotografii znajdujących się w książce lub w internecie. Najpopularniejszy podręcznik skierowany do studentów mineralogii i geologii nie posiada wewnątrz zdjęć. Jest to spowodowane tym, że kamienie posiadają wiele barw i kształtów, a obrazki nie są w stanie uświadomić nas, czy dany okaz jest typowy dla danej klasyfikacji. Ponadto, fotografie nie nauczą nas choćby tego, jakie są charakterystyczne odcienie minerałów dla konkretnego regionu na świecie.
Zatem, jeśli zamierzamy podjąć się poszukiwania złóż surowców mineralnych, musimy poznać ich cechy fizyczne. To najefektywniejszy sposób na rozpoznanie danego rodzaju kamienia. Każda osoba, która pragnie zająć się wydobywaniem takowych okazów, powinna przeanalizować:
- twardość – czyli odporność minerałów na zarysowania. Od wielu lat badane są one poprzez porównywanie ze wzorcowymi minerałami. Dziesięć takowych surowców tworzy skalę Mohsa, w której najtwardszy jest diament (może być zarysowany tylko tym samym surowcem).
- Przełam i łupliwość – gdy uderzamy młotkiem, minerały się rozpadają. Jednak niektóre pękają wzdłuż konkretnych płaszczyzn, czasami nawet w wielu kierunkach, pod kątem stałym. Taka zdolność jest nazywana łupliwością. Do minerałów, które wykazują taką cechę, zalicza się m.in. miki, kalcyt oraz amfibole. Natomiast takiej cechy nie wykazuje kwarc.
- pokrój – to typowy zewnętrzny wygląd pojedynczego kryształu lub skupień kryształów, uwzględniający proporcje, wielkości i wykształcenia określonych ścian, które powstają w trakcie jego wzrostu. Ta cecha jest związana z wszelkimi warunkami krystalizacji.
Gdzie można znaleźć złoża surowców mineralnych?
Głównymi miejscami polecanymi do poszukiwania złóż surowców mineralnych są pokopalniane hałdy. Na czystych i świeżo nawiezionych stertach można znaleźć wiele nowych okazów, przetransportowanych praktycznie z samej kopalni. Jeśli jednak mamy dostęp tylko do starszych hałd, musimy pamiętać, że ich zewnętrzne partie zwykle są zupełnie wyeksploatowane z cennych minerałów. Biorąc to pod uwagę, nie powinniśmy się zniechęcać, tylko wkopać się głębiej. Ponadto, jeśli jesteśmy zdecydowani, jakich surowców szukamy, warto wiedzieć, że hałdy kopalń węglowych są bogate w próbki skał osadowych i odciski różnych karbońskich roślin. Natomiast hałdy kopalń rud metali oraz innych surowców obejmują minerały kruszcowe (np. markasyt, magnetyt, piryt) oraz wietrzeniowe minerały (goethyt, limonit, azuryt, malachit).
Na poszukiwania złóż surowców mineralnych warto także udać się do żwirowni i kopalni węgla brunatnego. W żwirowniach łatwo znaleźć na otoczkach, głównie wapiennych, dendryt manganowych minerałów oraz wiele innych skał, szczególnie metamorficzne i magmowe, często z kryształami granatów. W kopalniach węgla brunatnego można spotkać kuliste konkrecje markasytu.
Przygotuj się do poszukiwań minerałów
Warto zaopatrzyć się w mapę lub książkę, która podpowie nam, jak wygląda ukształtowanie terenu w miejscu, z którego chcemy wydobywać okazy. Warto także wybrać się na wycieczkę z przewodnikiem, który krok po kroku wytłumaczy, jak rozpocząć poszukiwania złóż surowców mineralnych. Podczas takich prac w grupach zorganizowanych, dostaniemy odpowiedni sprzęt. Taka wycieczka jest dobrą opcją dla osób, które nigdy wcześniej nie miały do czynienia z podobnym zajęciem. Obecnie również w internecie można znaleźć dużo materiałów na temat wydobywania minerałów. Dzięki zdobytej wiedzy, wiadomo w jakich miejscach ukrywają się cenne okazy. Na taką wyprawę koniecznie trzeba zabrać ze sobą dłuta, łopatkę i młotek. To właśnie te narzędzia pozwalają osiągnąć zamierzony cel.
Pamiętaj, żeby podczas prac wydobywczych dbać o przyrodę. Dodatkowo, pracuj na terenach, które nie są objęte ochroną!
